Burn out gaat niet over schuld

Burn out hebben of in een burn out terecht zijn gekomen is verschrikkelijk. De burn out situatie kan wel verschillen van persoon tot persoon. Maar voor iedereen die dit meemaakt is het een zware dobber, een nare situatie, een groot probleem.

Niet iets waar je trots op kunt zijn, graag aan anderen over vertelt, en waar je zeker niet mee te koop loopt. Eerder iets waar je je voor schaamt, dat je een gevoel van mislukken en falen geeft, en waarvoor je jezelf de schuld geeft.

Jij bent immers degene die niet meer vrolijk is, niet meer meedoet, geen zin heeft om te koken, het huis schoon te houden, de kinderen naar crèche of school te brengen. Je zoekt uitvluchten om niet naar een verjaardag te hoeven, familie bijeenkomsten, film en café en theater mijd je. Zelfs een telefoongesprek met een lieve vriendin of samen ergens even koffie drinken, breng je vaak niet op. Aan vrijen moet je al helemaal niet denken, en ook niet aan iets doen in werk. Liever doe je niets en moet niemand wat aan je vragen of van je verwachten. Maar ja, dat kan eigenlijk niet. En dat levert veel schuldgevoel op.

Die begrijp ik, is best logisch. Maar enorm onnuttig en onnodig. En volstrekt niet passend. Je hebt echt niet gekozen om er zo bij te zitten. Integendeel, een van de factoren die meespelen bij het krijgen van een burn out, is het feit dat je te lang te veel te heftig je best hebt gedaan. Om alle ballen in de lucht te houden, om aan ieders verwachting en aan die van jezelf te voldoen, om je aan je afspraken te kunnen houden, om iedereen in je relatie(s) en gezin en werk het naar de zin te maken, en om dat allemaal ook op topniveau te doen.

‘Dat levert veel schuldgevoel op, best logisch, maar enorm onnuttig en onnodig’

 Van die leuke reclames suggereren ook nog dat je er fris en fruitig bij uit ziet en goed in shape bent omdat je regelmatig sport. En daar straal je bij met een open lach en hagelwitte tandenrij. Een enorme valkuil graven zij voor jou (en vele anderen) : dit zou je moeten kunnen en moeten willen nastreven, en je bent een looser als het je niet lukt. Daar zit je dan, een sulletje met een berg aan schuldgevoel.

Stop!Stop hier! Stop onmiddellijk. Ja, burn out, jouw burn out is jouw probleem. Jouw burn out is niet jouw schuld. En ja, je kunt je burn out niet zomaar weg krijgen, niet alleen oplossen, daarvoor is het een te groot en ondoorzichtig probleem. Maar hé, voor een grote lekkage haal je ook een loodgieter in huis. En snel. En een deskundig iemand. Aan de loodgieter vertel je wat er is gebeurd, hoeveel last je van de ontstane situatie hebt, dat je hulp nodig hebt omdat je het niet zelf kunt oplossen.

Erken dat je burn out een groot probleem is, te groot voor jou alleen. En gun je zelf steun en hulp van anderen. Laat ze helpen het lek boven water te krijgen, laat ze je helpen kiezen en beslissen hoe je het lek wilt (laten) verhelpen, en laat ze helpen met dweilen…..

Met hulp van het gespreksmodel dat wij hebben ontwikkeld kan je samen met een deskundige coach  de analyse te maken van jouw burn out en je lek(ken) boven water krijgen, en kunnen jullie samen op zoek naar aanpassingen en oplossingen om het lek dicht te krijgen, op een voor jou haalbare manier.

Burn out, wat is het?

In dit artikel geen uitleg over de biochemische en fysiologische processen die spelen bij het ontstaan van uitputting. Dat doen we elders. En daar zijn goede en leesbare boeken over geschreven. Op onze website kan je de titels vinden van boeken die wij aanbevelen.

Hier ook geen beschrijving van of discussie over de terminologie en over de diagnostiek. Heet het cluster van klachten pas na 3 of 6 maanden of al eerder burn out? Moeten werkproblemen de hoofdzaak zijn van de problematiek voordat je van burn out mag spreken?

Wij zijn van mening dat het niet wezenlijk uitmaakt wanneer je besluit om een te lang geduurd hebbende en uit de klauwen gelopen overbelaste en uit evenwicht geraakte situatie burn out te noemen.

Wij vinden het veel relevanter dat je zo’n situatie “een te lang geduurd hebbende overbelaste uit evenwicht geraakte situatie” noemt. En dat je zo’n situatie eigenlijk moet zien te voorkomen. En als zo’n situatie wel is opgetreden, zo snel mogelijk aan moet pakken. En dat je zo’n situatie heel serieus moet nemen. Jij zelf als je er in zit, maar ook je omgeving : je partner/gezin, je familie, vrienden en vriendinnen en je huisarts en bedrijfsarts, je werkgever en je collega’s.

‘De oplossing ligt in en bij je zelf. Jij bent langdurig overbelast, jij bent uit evenwicht geraakt’

En dat we ons realiseren dat burn out zijn geen ziekte is, maar een situatie als gevolg van langdurige overbelasting. En dat je zo’n situatie dus niet met medicijnen en andere doktersdingen moet aanpakken, maar vanuit de onderliggende problemen. Dokters kunnen daarbij best helpen en steunen. Maar niet oplossen.

De oplossing ligt in en bij je zelf. Jij bent langdurig overbelast, jij bent uit evenwicht geraakt. Ergens in je leven en in de tijd, heb je jezelf te lang aan verkeerde spanning blootgesteld of laten stellen (zoals te lang werken, te veel werken, niet meer leuk werk hebben). Ergens heb je onhandige niet passende keuze gemaakt of ben je uit eerdere keuzen gegroeid (soort werk, relatie). Ergens past je huidige leven niet (meer) bij je verwachtingen of normen en waarden. Ergens ben je met je ambitie en perfectionisme vastgelopen. Ergens heb je te lang tegen windmolens proberen te vechten (schulden, ziekte van geliefden of je zelf, intensieve mantelzorg).

‘wat wil je anders, wat moet anders, wat kan anders?’

De oplossing ligt dan ook in het in kaart brengen van alle factoren die in jouw burn out spelen of hebben gespeeld en hebben bijgedragen aan het ontstaan van jouw “te lang geduurd hebbende overbelaste uit evenwicht geraakte situatie”. En te bekijken en ontdekken en uitvinden waar jij de/een verandering kunt aanbrengen : wat wil je anders, wat moet anders, wat kan anders? Dat is niet makkelijk, heel moeilijk zelfs. Eigenlijk te veel gevraagd als je in de “te lang geduurd hebbende overbelaste uit evenwicht geraakte situatie” zit. Zoek en vraag dus hulp hierbij. En wacht daar niet te lang mee.

Met hulp van het gespreksmodel dat wij hebben ontwikkeld kan je samen met een deskundige coach de analyse te maken van jouw burn out en samen op zoek naar de voor jou haalbare passende oplossingen.

Burn Out Verlies van grip

Hèt ondraaglijke gevoel bij burn out is dat je de weg kwijt bent, de grip op je emoties, op je beslissingen, op je leven leven.

Je hebt geen juiste woorden voor wat je beleeft. Je kunt het nauwelijks uitleggen aan de gezonde ander.

Bizar toch dat zo’n aardig, normaal en competent persoon als jijzelf zomaar niet meer weet hoe te handelen in je werk, niet meer naar een winkel durft of in de winkel geen idee heeft wat er te kopen.

Niet meer een telefoongesprek kan voeren, zeker niet met een klant of collega en met moeite met een vriend(in) of familielid.

Geen boek meer kan lezen, nauwelijks een krant of tijdschrift, laat staan een televisie programma kan navertellen.

Niet meer naar film of theater kan en wil, ook niet naar een verjaardagsfeestje of lekker met vrienden naar het café. Het eigen huis, als het kan met de gordijnen dicht, is de veiligste plek, weg van de anderen en van wat ze wel niet van je zullen denken.

‘Je hebt geen juiste woorden voor wat je beleeft. Je kunt het nauwelijks uitleggen aan de gezonde ander.’

Anderen zien wel aan je dat het niet goed gaat, dat je het niet goed hebt. Er is begrip. Ze zijn lief. Maar kunnen het niet voor je oplossen. En na een aantal weken gaat iedereen toch zijn eigen gang en gaat verder. En sta jij aan de kant. Het is een eenzaam bestaan, burn out. Dit wens je je ergste vijand niet. Een gat, geen perspectief, een donkere toekomst en een nog donkerder heden, alleen en geïsoleerd.

Je moet hier zo snel mogelijk uit, een lichtpuntje zien, het vertrouwen terug krijgen dat het goed komt. Anders goed komt dan het was, maar wel goed komt en het liefst een beetje snel.

Wij willen jou met deze website informeren over hoe je uit je burn out komt, en met name wat je zelf daaraan kunt doen en wat voor soort praktische dingen of interventies je daarbij kunnen helpen.

Kijk zeker alvast naar het gespreksmodel dat wij hebben ontwikkeld om jou te helpen de analyse te maken van jouw burn out en je te helpen je eigen oplossingen te vinden.

Burn out : het begin.

Het zijn jachtige tijden, complexe tijden, andere tijden.

Het leven is vol en druk, ingewikkeld en spannend, vol kansen en barstensvol risico’s.

We moeten veel, we willen veel. Er kan veel, er gebeurt veel.

Met van alle kanten de suggestie dat er meer is en meer verwacht moet worden, er meer te halen is, je meer voor elkaar moet krijgen.

En niet alleen de suggestie van meer, er is druk om meer te presteren, meer uit het leven te halen, uit je werk, uit je carrière, uit je talenten, uit al je rollen.

Vol, veel, meer, druk. Tel op en tel uit je winst.

Dat moet wel een keer fout gaan. Wie maakt dit allemaal waar, wie is hier tegen bestand?

Nou, ik was dat indertijd niet : jong gezin (2 kinderen van 3 en 2 jaar), drukke baan (huisarts met veeleisende eigen praktijk in arme multiculturele buurt in Amsterdam) en een torenhoge ambitie en dito idealisme.

En met mij veel van mijn patiënten niet. We noemden dat overspanning en nu noemen we het burn out. Over de rooie, uit je evenwicht, in een groot gat, doodvermoeid, strak van de spanning, niet meer weten van voren dat je van achteren leeft. En geen idee hoe je hierin terecht bent gekomen en nog minder idee hoe je hier weer uit komt.

‘Nu noemen we het burn out. Over de rooie, uit je evenwicht’

Het heeft mij veel gedoe en tijd gekost om mijn eigen uitweg te vinden, met steun van partner en een psycholoog, en door radicaal andere keuzen te maken. Ik ben uit de praktijk gegaan, heb een part time baan aangenomen in een groot bedrijf, en ben vervolgens in het bedrijfsartsenvak terecht gekomen.
Opgeven van een rol die ik al vanaf mijn 12^ejaar ambieerde en waarvoor ik lang en hard had gewerkt, was uiterst pijnlijk, maar levens reddend. En gelukkiger makend. Want in het bedrijfsartsenvak blijk ik – met deze ervaringen – heel goed op mijn plaats en van nut.

Op deze website ga je veel concrete informatie vinden over het voorkomen van je eigen burn out, en, als het toch een burn out is geworden, over hoe jezelf kunt bijdragen om daar weer uit te raken.

We hebben daarbij geput uit eigen ervaring, maar vooral uit die van veel anderen en uit de vele wetenschappelijke en niet wetenschappelijke literatuur. Kijk zeker alvast naar het gespreksmodel dat we hebben gemaakt om mensen als jij die tegen een burn out aan zitten of er al in zitten, te helpen weer grip te krijgen op je leven en welzijn.